Các bộ máy điều trị nhịp tim
tương thích cộng hưởng từ
tại HRS2013

Bộ lọc này là lý do tại sao dây Tendril MRI có thân 6.6F mà cần dùng kim chọc 8F. Bên lề, một số BS quan tâm

• Làm sao kiểm tra là bộ lọc vẫn còn hoạt động tốt, sau vài năm trong tĩnh mạch? Với thiết kế kinh điển thì hoặc dây hoạt động được, hoặc dây đứt. Với bộ lọc, dây có thể tạo nhịp tốt, nhưng chức năng ép sóng 64 Mhz bị hư.  Nếu bộ lọc hư thì hậu quả với BN ra sao khi chụp MRI?
• Nhờ bộ lọc ép các sóng 64 MHz, là sóng RF trong máy MRI, nên Cty St Jude có thể chịu được mức SAR (Specific Absorption Rate, mức hấp thụ riêng) lên đến 4 W/Kg, thay vì 2W/Kg trong các máy các công ty khác. Tuy nhiên có ý kiến là nếu chụp lâu hơn ở 2W/Kg thì cũng có thể có được các hình sắc sảo như với 4W/Kg.
• Nếu nhìn về tương lai, máy MRI 3 Tesla sẽ thay thế máy MRI 1,5 T hiện nay. Với tần số Larmor tăng  theo tỷ lệ thuận (directly proportional) với mức từ trường, sóng RF với máy 3 T sẽ là ở tần số 128 MHz. Ở tần số đó, với thiết kế dây điện cực kinh điển, thì dòng điện sẽ bị ép xuống 1/2 (so với dòng điện cùng năng suất ở 64 MHz). Với bộ lọc trong dây SJ, thì sóng 128 MHz sẽ không bị ép (theo biểu đồ ở trên)... nên sẽ tạo dòng điện rất cao, đưa đến mức tăng nhiệt độ cao ở đầu dây? Như vậy các BN cấy dây SJ sẽ bị chống chỉ định chụp MRI 3T ngay cả với máy tạo nhịp được thiết kế cho 3T?

Các BS đầu ngành đã giải thích giới hạn hiện nay trong các máy MRc "phải chờ 6 tuần sau khi cấy dây mới được chụp MRI". Lý do không phải là sợ dây sẽ bị từ trường làm lệch, mà chỉ là trong các nghiên cứu, các BS muốn biết chắc là các sự thay đổi là do chụp MRI, chớ không phải vì lý do khâc. Theo kinh nghiệm các BS thì dây điện cực có tỷ lệ 4% sút trong tháng đầu sau khi cấy. Như vậy giới hạn 6 tuần này không có liên quan đến chụp MRI, và thật ra không cần thiết. Đây chỉ là một điều kiện để tham gia chương trình nghiên cứu!

Các BS trong nhóm duyệt xét đơn FDA xin lưu hành máy Medtronic Revo (tương đương với máy EnRhythm MRI , thế hệ máy MRc đầu tiên - sau đó còn có Advisa/Ensura), có cho biết là lúc đầu FDA đặt tiêu chuẩn là mức tăng nhiệt độ ở đầu dây điện cực giới hạn 2°C. Cty Medtronic đã trình kết quả là nhiệt độ có thể tăng lên đến 8°C mà không có đưa đến tổn thương cơ tim. FDA cuối cùng đã chấp nhận mức tăng nhiệt độ đến 8°C.

Về câu hỏi là có cần cấy máy MRc mặc dù cho tới nay các chương trình nghiên cứu với các bộ máy thế hệ sau năm 2000 không MRc có kêt quả tốt, thì câu trả lời là nên cấy máy MRc, vì việc điều chỉnh các máy MRc dễ làm hơn là với máy không MRc. Nếu lỡ điều chinh không dúng bới các máy không MRc, hậu quả có thể tai hại! Ngoài ra các BS MRI cũng rất ngại khi BN có máy mà hiện nay vẫn có chống chỉ định chụp MRI.
Trong các chương trình nghiên cứu chụp MRI với máy bình thường, BS nhịp đã phải ở lại phòng MRI trong cả thời gian chụp MRI, có thể lên đến 45 phút, để theo dõi BN và gián tiếp chịu trách nhiệm cho BS MRI! Với máy MRc, BN chỉ cần đến khoa tim mạch bật lên chương trình MRI rồi có thể đi chụp MRI. Sau đó trở lại khoa tim mạch để lập lại chương trình của máy trước đó. Với BN mang máy ICD MRc, có thể cần phải có BS nhịp trong phòng MRI, vì chương trình MRI trong máy đã khóa lại các điều trị loạn nhịp nhanh, nên cần phải có BS nhịp theo dõi và có thể cần phải có máy sốc ngoài da để sẵn gần phòng MRI.

Cty St Jude có cái actuator, một thiết bị nhỏ để chuyển chương trình máy tạo nhip Accent MRI từ bình thường sang chương trình MRI và ngược lại.
Bên lề, các BS tim mạch quan tâm là BS MRI sẽ không chịu sử dụng actuator này vì như vậy trách nhiệm sẽ quy về BS MRI nếu lỡ BN có sự cố gì khi chụp MRI, vì BS MRI đâu có hiểu rõ bệnh tim của BN! Suy nghĩ là nếu BS MRI dùng Actuator thay đổi chương trình trong máy tạo nhịp, thì BS MRI sẽ là người chịu trách nhiệm khi có sự cố, nhiều khi không phải do chụp MRI! Do đó chụp MRI các BN mang máy điều trị nhịp tim chỉ có thể thực hiện ở BV có khoa tim mạch có máy chương trình có thể điều chỉnh máy được. Hoặc phải mời BS tim mạch có kinh nghiệm cấy máy từ BV khác qua phụ ca MRI. Kỹ thuật viên công ty máy tạo nhịp có thể phụ BS tim mạch, nhưng KTV chỉ có thể điều chinh máy dưới sự chỉ đạo của BS tim mạch.

Về vấn đề có nên cấy máy MRc hay không, Bs Oto (Ankara, Turkey) có các ý kiến dưới đây

Về tương lai, thì BS Berger (John Hopkins U, Baltimore, USA) có cho biết thông tin là cơ quan FDA (USA) để nghị điều kiện cấp giấy phép lưu hành một máy phá rung MRc: sẽ đòi hỏi một chương trình nghiên cứu PMA (Pre-Market Approval) trước khi cấp giấy phép lưu hành, với 1500 BN được theo dõi 2 năm. Sau đó sẽ cần theo dõi 2500 BN trong vòng 5 năm. Đây là những chương trình nghiên cứu rất tốn kém, sẽ giới hạn sự tham gia của các công ty ở thị trường Mỹ. Do đó có thể trong tương lai gần đây, các máy phá rung MRc chỉ sẽ có ở châu Âu thôi!

Có 3 báo cáo về sự cố sút dây và thủng tim với dây Medtronic 5086MRI. Như đã bàn ở phần đầu, chúng tôi tin là dây này sẽ được dây 5076 thay thế, nên chúng tôi xin miễn bàn đến ở đây.

Kết luận

Với 50-75% (Roguin, Europace 2008) các BN hiện đang mang máy điều trị nhịp tim sẽ có nhu cầu chụp MRI trong thời kỳ mang máy, các BS nên bàn với BN dưới 85 tuổi về các máy tương thích cộng hường từ, MRc.  Tối thiểu là nên cấy dây điện cực MRc, để cho đến kỳ thay máy sẽ cấy một máy MRc để được một bộ máy đạt MRc. Hiện nay, ngoài dây điện cực tạo nhịp, đã có dây thất trái và dây sốc MRc. Có dây không MRc hoặc có dây bỏ lại trong người là chống chỉ định chụp MRI! Các máy MRc an toàn nhưng cần phải điều chỉnh máy vào chế độ hoạt động MRI trước khi chụp cộng hưởng từ!

Hiện nay sự khác biệt giữa giá máy tạo nhịp không MRc và máy tạo nhịp MRc không nhiều, nên đa số BN cấy máy tạo nhịp lần đầu tiên có thể được một bộ máy MRc để bỏ một chống chỉ định có thể ảnh hưởng đời sống của BN khi bị đột quỵ hay bị tai nạn với chấn thương sọ não, cần chụp MRI. BS MRI sẽ rất ngại khi phải chụp MRI BN mang máy tạo nhịp bình thường. Ngoài ra các máy MRc là thế hệ mới nhất, có nhiều chức năng đã được cải thiện và với thời gian hoạt động dài ... đều là những yếu tố tốt cho BN! Đã có nhiều BS châu Âu áp dụng suy nghĩ này.

Về chọn điểm cấy máy tạo nhịp MRc thì nên chọn phía vai phải, để tăng khoảng cách đến tim, giúp giảm bòng tạo tác khi cần chụp MRI tim. Các máy CRT và ICD thì khó có thể theo đề nghị này vì cần phải được cấy ở bên trái.