Tủ sách tư liệu khoa học

Tim bé đã thôi loạn nhịp

Hồi 1

Bài báo có tiêu đề nghe rất hấp dẫn, “Tim bé đã thôi loạn nhịp” , nhưng không chính xác! Máy phá rung đâu có làm BN hết loạn nhịp đâu! Chỉ có thuốc mới làm được! Và bài này đã không nói hết về các gian truân của em bé Vĩnh San này. Do đó chúng tôi mới đặt đề cho đoạn này là “Hồi 1”, vì còn nhiều hồi nữa.

Lưu ý là máy đã được cấy bên vai phải và theo bài báo thì đây là máy 1 buồng của Medtronic, và dây đã được cấy vào vách liên thất, với hậu quả là điện cực sốc không nằm gần vách liên thất. Như vậy véc-tơ dòng điện sốc không đến tim trái. Không biết lập trình máy này như thế nào, nhưng theo Bs Bùi Văn Minh, thì em bị rất nhiều sốc mà hình như không hiệu quả (nếu hiệu quả thì mỗi lần chỉ cần 1 hoặc 2 sốc, không hiệu quả máy sẽ phát 6 sốc liên tục). Chỉ một thời gian ngắn sau máy hết pin (như vậy là đã phát trên 50 sốc, gần 100 sốc?).

Như vậy là ở hồi 1 này, tiêu đề của bài báo nêu trên hoàn toàn không đúng.

Hồi 2

Cũng may là BS Bùi Văn Minh về VN nên đã xin được một máy phá rung 2 buồng của St Jude, Epic II HF Model V-355 [1]. Kỳ đó, Bs BVMinh đã đứng xem các BS ở BV Tim Tâm Đức thay máy cho Vĩnh San. Lý do ca thay máy này được thực hiện ở Tâm Đức là vì Bs Tôn Thất Minh đã chuyển sang Tâm Đức. Các Bs đã rút dây ra. Bs BVMinh đã quyết định sẽ cấy bên vai trái. Theo lời Bs BVMinh đã không gặp khó khăn gì cả. Sau đó em Vĩnh San đã có một bộ máy ICD 2 buồng ở bên vai trái – đúng bài bản!

Tuy nhiên, sau đó em cứ bị sốc hoài. Như vậy là hồi 2 này cũng không được tốt đẹp lắm. Số sốc mỗi cơn đã giảm, nhưng em vẫn bị sốc thường xuyên. Đúng là hồi 1 và 2 là địa ngục trần gian cho em Vĩnh San!

Hồi 3

Tháng 3, 2008, trước khi về VN Ts Trần Thống có bàn chuyện với Bs Bùi văn Minh. Bs Minh nhờ Ts Thống kiểm tra xem máy của em Vĩnh San hoạt động như thế nào. Bs Minh rất lo em bị nhiều sốc quá, mà KTV St Jude và Bs Tâm Đức cũng không làm gì được.

Sau khi đến Sài Gòn, Ts Thống có liên lạc với Bs TTMinh ở BV Tim Tâm Đức để hẹn em VS vào kiểm tra máy. Ngày hôm sau, 26/03/2008, em VS và cha ruột của em có vào bệnh viện gặp Ts Thống. Ba em VS có viết một nhật ký theo dõi bệnh tình em VS. Ba em nói là em cảm giác được khi sắp bị máy phát sốc và thường chạy lại ôm chân cô giáo hoặc người thân trước khi bị sốc. Chỉ mỗi điều này cũng đủ làm cho Ts Thông nghi đây là một trường hợp điều trị lầm. Vì em VS được cấy máy phá rung 2 buồng nên Ts Thống nghĩ là việc này dễ chẩn đoán khi phân tích điện tim. Khi kiểm tra máy, thì ... hỡi ơi ... kỹ thuật viên St. Jude đã khóa lại chức năng ghi lại điện tim! Điều này Ts Thống cũng không ngạc nhiên lắm vì các kỹ thuật viên công ty Medtronic và St. Jude chỉ lo khoe máy có thời gian hoạt động dài nên khóa lại điện tim để tiết kiệm pin. Đúng là kỹ thuật viên 2 công ty Medtronic (máy trước) và St. Jude (máy sau) đều đã khóa lại điện tim nên em VS đã chịu gần 100 sốc khi còn tỉnh táo! Không có điện tim, Ts Thống cũng bó tay! Ts Thống đã lập trình lại máy để ghi lại điện tim cùng với đoạn điện tim trước cơn loạn nhịp, đoạn tiền sử. Ngoài ra không có thay đổi các thông số khác.

Sáng ngày hôm sau, BS Minh kêu Ts Thống báo cho biết là em VS vừa mới bị một loạt sốc. Bác sĩ Minh trách Ts Thống là đã điều chỉnh máy ra sao mà em VS bây giờ bị sốc trong khi cả tuần trước không bị sốc nào cả! Trong khi ăn trưa, BS Minh kêu cho biết là đã hẹn em VS vào kiểm tra máy vào đầu giờ chiều và cần Ts Thống vào ngay bệnh viện. Khi tới bệnh viện, bác sĩ gọi kỹ thuật viên Cty St. Jude tới ... để theo dõi Ts Thống làm việc. Kỳ náy thì có điện tim với đoạn tiền sử. Theo dữ liệu được ghi lại trong máy em đã bị 6 sốc liên tiếp mà không dứt được cơn loạn nhịp[2] . Cơn tự dứt sau 3 phút. Máy chỉ có thể ghi lại được 2 phút đầu của cơn loạn nhịp. Không đầy 1 phút sau khi in ra điện tim, Ts Thống kết luận đây là một cơn rung nhĩ có dẫn truyền rất nhanh xuống thất (nhịp thất > 220 n/p). Kỹ thuật viên St. Jude vẫn không nhận ra và Ts Thống đã phải hướng dẫn phân tích điện tim. Bác sĩ bây giờ mới cho biết là có nhận xét là khi làm khám nghiệm điện sinh lý em VS, đã phát hiện có dẫn truyền rất nhanh từ nhĩ xuông thất, do đó chẩn đoán của Ts Thống hợp lý.

Trong khi chúng tôi bàn tán, em VS sửa soạn ra về. Thình linh em chạy lại ôm chân kỹ thuật viên. Ba em báo cho biết là em sắp bị sốc. Quả nhiên em bị giật một cái. Đỡ em nằm xuống và nói chuyện với em để bơt lo âu, em trở lại bình thường. Kiểm tra máy, thì điện tim được ghi lại cũng là triệu chứng rung nhĩ với dẫn truyền nhanh xuống thất, không phải là rung thất. Máy báo cáo là có phát 1 sốc, và sốc thứ 2 đã bị hũy khi nhịp trở lại bình thường (nhờ em nằm xuổng?). Phản ứng của em VS, chạy lại ôm chân kỹ thuật viên Tâm Đức và tỉnh táo trong cơn loạn nhịp cũng là những bằng chứng đây không phải là một cơn rung thất. Với cơn rung thất em đã ngất đi rồi ngay khi bắt đầu.

Với chẩn đoán mới này, bác sĩ đã thay toa thuốc để điều trị các cơn rung nhĩ (trước đó thuốc nhắm vào điều trị rung thất) và đã khóa lại máy phá rung vì nhịp ở thất quá nhanh, máy sẽ phát sốc. Theo chúng tôi được biết, đến thàng 10, 2011, đã quá 2 năm mà em VS không còn bị phát sốc nào cả!

Tại sao, Giang, anh sinh đôi của San bị đột tử? Từ phân tích trường hợp em San, chúng tôi suy đoán là em Giang bị rung nhĩ với dẫn truyền nhanh xuống thất. Nhịp nhanh ở thất do dẫn truyền từ nhĩ xuống, sau một thời gian sẽ đưa đến rung thất. Và em Giang tử vong vì rung thất, nhưng nguyên nhân chính là cơn rung nhĩ! Điều trị rung nhĩ thì em San hết vấn đề!

Vậy có phải là các BS trong hồi 1 đã

Đến hồi 3 này thì đúng là “tim bé đã thôi loạn nhịp”, nhưng không phải do máy, mà là do thuốc chuẩn. Nhưng cũng nhờ chức năng ghi lại điện tim với tiền sử của máy phá rung, nên mới chẩn đoán được nguồn gốc cơn loạn nhịp của em San!

Ngoài ra, đây cũng là một bài học: vai trò hỗ trợ bác sĩ của kỹ thuật viên là tối quan trọng, nhất là với các máy cao cấp này! Với một kỹ thuật viên giỏi, bác sĩ sẽ đạt thành quả tốt. Không có kỹ thuật viên giỏi hỗ trợ, bác sĩ cũng bó tay khi gặp trường hợp khó.

Máy cao cấp cần kỹ thuật viên kinh nghiệm hỗ trợ bác sĩ™