Máy tạo nhịp 1 buồng
Máy tạo nhịp
một buồng là đơn giản nhất. Vậy mà cũng đấ có trường hợp BN sau khi cấy
máy, mệt hơn là trước! Đây thường là hiện tương do máy không hoạt động
chuẩn do
- biên độ xung thấp quá,
- biên đô xung cao quá,
- máy không phát hiện sóng tim để ức chế tạo nhịp ... hao
pin, có thể tạo loạn nhịp
- hội chứng máy tạo nhịp (nếu rờ cổ mà thấy mạch pḥng lên
mỗi lần tim đập)
- loạn nhịp ... cần Bs cho toa thuốc
Máy tạo nhịp 2 buồng
Máy tạo nhịp 2 buồng trong 80% BN hoạt động tốt. Trong 20% kia máy hoạt
động không chuẩn. Dưới đây là điện tim được máy 2 buồng Talos D ghi lại
ở một BN VN than phiền vào đêm thường hay khó chịu.
Điện tim
được ghi lại trong một
BN mang máy Talos D.
Far field: viễn trường. no p: không có sóng nhĩ. no R: không có sóng
thẩt. Vp: xung thất.
Vretro: xung thất dẫn truyền ngược lên nhĩ. PMT:
nhịp nhanh do máy. Atach: loạn nhịp nhanh nhĩ.
DDI phương thức tạo nhịp
2 buồng dùng thất là chủ. Early Ap: xung nhĩ sớm.
Lưu ư là sau khi máy chuyển phương thúc tạo nhịp (Mode Switch) sang DDI, kênh nhĩ trở nên đơn giản.
Đoạn điên tim bến trái là đoạn tiền sử được ghi lại trước khi máy Mode Switch.
Không có đoạn tiền sữ, sẽ không hiểu nguyên nhân Mode Switch và tại sao BN than mệt!
Ngoài vấn đề BN này mỗi đêm có ngưỡng tạo nhịp tăng >3X ngưỡng (do tác dụng phụ của thuốc uống khi ăn tối)
đưa đến
t́nh trạng nhịp thất chỉ c̣n có 35 n/p, thay v́ 70 n/p, nhịp nhĩ không
đều đă tạo nên
một cơn loạn nhịp nhĩ, và máy đă có một chu kỳ nhịp nhanh do
máy.
Tóm lại, máy hoạt động không chuẩn và gây một cơn loạn nhịp thoáng. Kỹ
thuật
viên
của Cty Tâm Thu đă phải hẹn BN trở lại tuần sau để có thời gian phân
tích điện tim trên và suy ra cách điều chỉnh máy. Máy tạo nhịp 2 buồng không phải đơn giản đâu!
Nếu bạn xem h́nh dưới đây, bạn sẽ thấy là
chức năng ghi lại 2
kênh điện tim với đạon tiền sử như trên
chỉ
có trong các máy 2 buồng của Cty Biotronik, và một vài máy cao cấp St Jude!
Để tránh hao pin, thương chỉ có các máy không cần can thiệp của phần
mềm mới ghi lại tiền sử điện tim. Các máy khác không ghi v́ quá hao pin!
Nếu chẵng may
bạn rơi vào t́nh huống trên với máy khác, kỹ
thuật viên các công ty kia cũng không biết đâu mà điều chỉnh máy! Mỗi
đêm bạn sẽ khó chịu, và sau một thời gian sẽ bị những cơn rung nhĩ dài
bất cứ lúc nào trong ngày ... chỉ v́ máy thiếu chức năng ghi lại 2
kênh điện tim với tiền sử!
Các bạn bỏ tiền mua máy tạo nhịp cao cấp Medtronic Adapta v́ được cho
biết là chương trinh giảm tạo nhịp thất MVP có thể giảm tạo nhịp đến
mức thấp nhất trong tất cả các máy tạo nhịp nên cẩn thận v́ MVP có
chống chỉ định cho BN có blốc cấp II. H́nh dưới đây là điện tâm đồ của
một BN có những blốc cấp II thoáng được tạo nhịp với MVP (Levine,
FAC
2007). MVP mặc dù giảm tạo nhịp thất nhiều nhất nhưng không phải là
chương tŕnh giảm tạo nhịp đạt mức
suy tim thấp. Ở VN, chỉ có
chương tŕnh IRS+ trong các máy Biotronik là đạt mức
giảm suy tim thấp nhất.
Khác với MVP, IRS+ không có chống chỉ định!
BN với blốc cấp II
thoánng được
tạo nhịp với MVP có những cơn mệt.
Chỉ khi tắt MVP và trở lại tạo nhịp DDD b́nh thường BN mới khỏe.
Nói chung nếu bạn thấy có điều ǵ bất thường sau khi cấy máy, nên trở
lại kiểm tra máy. Nếu cần, hăy yêu cầu Bs nhờ kỹ thuật viên công ty tới
kiểm tra máy tại BV.
Máy phá rung
Trong một bài mới đây, Bs Leenhardt (
Europace
2012) trong nghiên cứu với 636 BN mang máy ICD 1 buồng
(251), 2 buồng (238), 3 buồng (147) được theo dơi trong ṿng trung b́nh
23 tháng báo cáo là 29% BN
có nhừng điều trị chuẩn, 11% có những điều trị lầm. 91% các điều trị
lầm là do nhịp nhanh trên thất (thường là rung nhĩ). Điểm trung
(median) thời gian điều trị lầm đầu tiên xảy ra 90 ngày. Điểm
trung điều trị chuẩn là 171 ngày.
- V́ 11% điều trị là lầm và điểm trung thời gian điều trị lầm
là 90 ngày, máy cần ghi lại đoạn điện tim trước cơn loạn nhịp (đoạn
tiền sử) trong
ṿng 6-12 tháng, hoặc trong cả thời gian hoạt động của máy.
- Các
máy ICD
Biotronik sẽ ghi đoạn điện tim này trong cả thời gian. Các máy ICD
Medtronic mặc định không ghi đoạn điện tim này. Muốn ghi đoạn tiền sử
sẽ tốn máy Medtronic 3,2 tháng hoạt động cho 12 tháng sử dụng, một mức
hao pin quá cao nên các kỹ thuật viên thường tắt chức năng này. Không
có đoạn tiền sử này, khi bạn có điều trị, kỹ thuật viên
thường bó tay, không biết làm sao điều chỉnh máy! Bạn bỏ một
số tiền lớn
để mua máy ICD để có một cuộc sống thoải mái hay là để cực khổ
v́
các điều trị cứ xảy ra hoài?
- Các
bạn đă được cấy máy ICD Medtronic có một chọn lựa: thời gian hoạt động
dài hoặc cứ bị sốc mà Bs và kỹ thuật viên không điều chỉnh máy. Bạn có
thể yêu cầu bật lên tiền sử điện tim, sẽ giảm thời gian hoạt động ICD,
nhưng hy vọng kỹ thuật viên có thể nhờ thế mà diều chỉnh được máy. Ở VN
v́ kỹ thuật viên Medtronic thường không bật điện tim lên, nên không có
nhiều kinh nghiệm phân tích các điện tim! Đây là cái ṿng lẫn quẫn bạn
đă rơi vào v́ chọn công ty không có đội kỹ thuật viên có thể
hỗ
trợ bạn được. Với các máy ICD Biotronik, kỹ thuật viên chúng tôi đă
phân tích các điện tim được ghi lại từ ngày máy ICD đầu tiên được cung
cấp!
- Ngoài ra mỗi khi có điều trị các cơn loạn nhịp với điều trị
không gây đau đớn hay với sốc, điện tim cũng cũng
cần được phân tích để điều chỉnh máy cho điều trị chuẩn hoặc để Bs thay
toa thuốc. Đây
là trách nhiệm của kỹ thuật viên.
- Với các máy Biotronik, sau khi dùng máy chương tŕnh đọc
hết các thống kê và điện tim, Bs có thể gửi (e-mail) báo cáo lưu lại
trong máy chương tŕnh sau khi chuyển qua một USB drive cho
kỹ thuật viên
Cty Tâm Thu, hoặc nhắn kỹ thuật viên đến chép ra.
- Với các máy khác Bs có thể phải ghi lại các thông số vào một đĩa
floppy. Đĩa floppy hầu như không c̣n t́m mua được ở VN! Hoặc Hoặc Bs sẽ
phải
in ra báo cáo, rồi quét (scan) lại để e-mail cho kỹ thuật
viên.
- Trường hợp điều trị đúng, kỹ thuật viên cần phân tích xem
nhịp lọan nhịp so với các thông số máy như thế nào để điều chỉnh lại
các thông số về phát hiện loạn nhịp. Ngoài ra cần t́m hiểu xem điều trị
có hiệu quả ngay
từ lúc đầu không ... nếu không th́ cần thay đổi các thông số điều trị.
Cơn loạn nhịp cuối cùng
so với cơn trước đó có ǵ thay đổi. Nhờ máy chương tŕnh lưu lại báo
cáo tất cả các kiểm tra trước, kỹ thuật viên có thể so sánh và nếu bệnh
t́nh đă trở nên trầm
trọng hơn, sẽ báo cáo cho Bs để thay đổi toa thuốc.
- Nếu điều trị lầm th́ cần phải thay đổi các thông số máy để
tránh điều trị lầm thêm một lần.
- Theo Bs Leenhardt, 47% các điều trị lầm có thể tránh với
điều chỉnh máy. Đây là với các kỹ thuật viên ở Pháp có nhiều
kinh nghiệm với ICD tham gia chương nghiên cứu này.
- Ở VN, tỷ lệ 11% điều trị lầm và 47% tránh được điều trị
lầm lần sau có thể quá lạc quan v́ kinh nghiệm kỹ thuật viên VN
về
ICD không nhiểu. Ở VN chỉ có Cty Tâm Thu là có kỹ thuật viên
với >20 năm kinh nghiệm với ICD mới mong đạt được các tỷ lệ
tương tự.
- Một loại
điều
trị lầm do máy thường gặp là nhận lầm sóng T (T wave
oversensing), đưa đến sốc. Chỉ với các
máy ICD của Biotronik Bs có thể điều chỉnh máy hầu tránh điều
trị
lầm được.
- Các máy
khác hoặc không điều chỉnh được (Medtronic, trước ḍng Protecta) hoặc
cần
có kỹ thuật viên điều chỉnh (St Jude).
- Nếu là điều trị lầm do nhịp nhanh trên thất, kỹ thuật
viên có đủ kinh nghiệm để phân tích điện tim và đến kết luận này? Rồi
sau đó biết cách điều chỉnh các thông số máy?
- Cty Tâm Thu rất may mắn được sự hỗ trợ của một Tiến Sĩ
Kỹ Sư đă từng thiết kế các máy phá rung của Biotronik. Tất cả các điện
tim được Bs hoặc kỹ thuật viên gửi về công ty đều được Ts kiểm tra lại
và cho ư kiến điều chỉnh máy.
- Trong các máy ICD 2 và 3 buồng, Cty Biotronik đạt độ
đặc hiệu (không điều trị loạn nhịp trên thất) cao nhất cùng lúc đạt độ
nhạy (điều trị loạn nhịp ở thất) gần 100% nhờ chương tŕnh phân biệt
nguồn gốc các
cơn loạn nhịp SMART
Detection. Với ḍng Itrevia có thêm MorphMatch cũng có thể dùng
trong các máy 1 buồng, cũng đạt độ nhạy và độ đặc hiệu tương tứ
Smart Detection.
- Các bạn cần tạo nhịp cần được theo dơi chặt chẻ (như
đă bàn
ở trong phần máy tạo nhịp ở trên) v́ điều chỉnh máy không chỉnh sẽ đưa
đến suy tim và rung nhĩ
sơm! Ngoài ra, các bạn có nhu cầu cấy ICD và cần tạo nhịp
nên cấy máy ICD 2 buồng để tránh bị suy tim nặng và rung nhĩ.
- Và quan trọng hơn hết là kinh nghiệm kỹ thuật viên hỗ trợ
Bs. Chúng
tôi đă gặp trường hợp kỹ thuật viên VN thủ sẵn một tờ hướng dẫn lập
tŕnh
cho mọi trường hơp do công ty mẹ ở Mỹ soạn. Bạn có thể tin kỹ thuật
viên này sẽ biết điều chỉnh máy cho bạn? Bạn bỏ ra một số tiền lớn để
chỉ được các thông số mặc định?
Gần đây vấn đề dây sốc
St Jude Riata
bị thu hồi (recall) là một lư do các BN đă được cấy bộ máy ICD của Cty
St Jude nên đi kiểm tra thường xuyên và có thể cần phải rọi x-quang mỗi
lần để kiểm tra t́nh trạng dây sốc. Nếu có sự kiện dây đồng ḷi ra, th́
cần phải nghĩ đến thay một dây sốc khác. Theo các báo cáo từ Âu-Mỹ từ
năm 2013, hậu quả sự cố dây đồng ḷi ra là có thể đưa đến chập mạch các
dây đồng với cuộn sốc. Sụ cố chập mạch sẽ đưa đến t́nh trạng là hoặc
sốc không công hiệu hoặc máy sẽ bị hư v́ ḍng điện quá cao được tạo
nên. Kết quả là khi bạn cần sốc để phá cơn rung thât, máy không phá
được cơn rung thất ... và bạn có thể đột tử ! Bạn cấy ICD là đẻ tránh
đột tử, mà máy không hoạt động được! Chúng tôi đă có nghe tin sự cố này
đă xảy ra ở VN.
Theo các báo cáo, sự cố này có thể xảy ra với dây Durata, đă được Cty
St Jude dùng thay dây Riata.
Đây là lư do hiện nay, khi thay máy với dây sốc của St Jude, cần phải
một sốc tối đa. Điều này chỉ áp dụng cho dây sốc St Jude thôi, không cần thao tác này với các dây sốc khác. Đây cũng
là lư do Cty St Jude đă ra dây sốc mới, Optisure, với đương kính 8F
(dây Durata chỉ 7F), môt bước lùi!
Máy điều trị suy tim
Đây là loại máy rất phức tạp. Nếu bạn mang máy Biotronik, chúng tôi đề
nghị bạn nên t́m đến BV nào có clinic tạo nhịp với kỹ thuật viên của
Cty Tâm Thu phụ giúp Bs kiểm tra máy để kiểm tra it nhất là 1 lần mỗi
năm. Bạn hăy liên lạc với chúng tôi.
Chúng tôi đă gặp nhiều trường hợp dây thất trái bị sút ra. Chỉ t́nh cờ
kỹ thuật viên kinh nghiệm của chúng tôi kiểm tra máy
mới khám phá ra qua sự kiện các thông số không chuẩn. Sau đó Bs gửi BN
đi chụp x-quang th́ mới tin kết luận của kỹ thuật viên. Lư do BN đi
khám là tại v́ cảm thấy không khỏe. Trước đó Bs nghĩ đây là trường hợp
CRT không thành công (khoảng 10-15% các ca CRT không cải thiện được
cuộc sống BN).
Bạn có thể đọc về một
thí dụ
chúng tôi đă điều chỉnh máy CRT-D thành công với hệ thống
Home Monitoring (theo
dơi từ nhà).
Thí dụ BN
mang máy phá rung 3
buồng (CRT-D) được điều chỉnh thành công dứt các cơn loạn nhịp.
VT2: các cơn loạn nhịp nhanh thất. VF: các cơn rung thất.
Home Monitoring được bật lên ngày 17/03/2011.
Sau theo dơi qua Home Monitoring 4 tháng, ngày 22/07/2011 chương tŕnh
máy đă được thay đổi để dứt các cơn loạn nhịp thất.
Các bạn đă cấy máy CRT của Cty St Jude cần được kiểm tra thường xuyên
v́ dây thất trái của Cty St Jude có
sự kiện dây đồng ḷi ra.
Cơ quan FDA sẽ ra lệnh thu hồi (recall) các dây này năm 2012.