Lỗi thời

Lỗi thời, theo wikitionary: lạc hậu, không hợp với giai đoạn hiện tại. Trong bài náy chúng tôi dùng theo nghĩa số 2.

Trong 57 năm qua, bắt đầu từ ca cấy máy đầu tiên năm 1958, kỹ thuật điều trị nhịp tim đã thay đổi đến khá nhanh. Máy tạo nhịp hay phá rung ngày hôm nay có nhiều chức năng không có trong các máy cách đây 10 năm. Nhưng không phải là một chức năng có cách đây 10 năm là cần thay đổi! Nếu chức năng đó có hiệu quả trong điều trị thì không có lý do gì không tiếp tục.

Trong bài này chúng tôi dùng tiếng "lỗi thời" để chỉ một chức năng mà chính công ty sản xuất máy đã cho là không công hiệu (vì nhừng lý do kỹ-thật hay y-tế) và đã thay thế trong các thế hệ máy mới. Do đó "lỗi thời" không phải là một phê bình của chúng tôi mà là phê bình gián tiếp của chính công ty sản xuất khi thay thế một chức năng. Công ty có thể vẫn cung cấp chức năng này trong các máy thế hệ cũ với giá thấp (hơn máy thế hệ mới), nhưng bạn cần phải hiểu đó là một chức năng lỗi thời, chớ đừng có tin các bài ca tụng chức năng này được các công ty cung cấp ở VN đã tiếp tục sử dụng từ các tài liệu Marketing cũ của của công ty sản xuất để biện minh cho chức năng lỗi thời này.

Trong bài này chúng tôi không kêu lỗi thời khi một thiết bị/chức năng được thay thế bởi một thiết bị/chưc năng thế hệ mới, tân thiến hơn. Đây là luật đào thải tự nhiên. Chúng tôi dùng từ "lỗi thời" cho những chức năng quan trọng, vì lý do kỹ thuật đã được thay đổi, nhất là nếu trước đó chức năng này được thối phòng lên, rồi khi chuyển thì không thấy đá động đến. 

Điều đầu tiên khi chọn một thiết bị bạn nên hỏi là thế hệ thiết bị. Đây là năm thiết bị này bắt đầu được cung cấp ở châu Âu (thiết bị ở Mỹ có thể trễ 1-2 năm do thủ tục cấp giấy phép lưu hành phức tạp hơn). Nếu máy <5-7 năm, thì có thể xem là thiết bị thế hệ mới. 10 năm trở lên là thế hệ cũ.

Một số chức năng lỗi thời

• Chương trình giảm tạo nhịp thất AICS trong các máy tạo nhịp St Jude Verity. Theo các thông tin chúng tôi nhận được, thì các công ty phân phối máy St Jude ở VN đã bắt đầu chuyển từ máy Verity sang máy Sustain. Máy Verity là thế hệ 2003, đã cũ 12 năm. AICS đẫ lõi thời vì đến năm 2005 thì máy tạo nhịp Victory đã chuyển sang chương trinh VIP, và gián tiếp khai tử AICS. Vậy mà đến năm 2014, AICS vấn được ca tụng ở VN!
• Máy tạo nhịp Sustain sẽ được giới thiệu là máy thế hệ 2011. Tuy nhiên ruột của máy là máy Victory, thế hệ 2005, đã được cập nhật phần mềm. Khác với một máy tạo nhịp thế hệ 2011 các máy Sustain không có bộ phận ghi lại điện tim trong mạch điện, có từ máy Accent, thế hệ 2009; không có điều chỉnh tự động biên độ xung nhĩ, có trong các máy Zephyr, thế hệ 2007.
• Chương trình giảm tạo nhịp thất AVSH trong các máy Medtronic Sensia, thế hệ 2006. Máy "cao cấp" Adapta, thê hệ 2006, thì cùng lúc có AVSH và MVP. Nhưng đến Advisa, thế hệ 2009, thì AVSH không còn được dùng nữa, chỉ còn MVP. Lưu ý là AVSH không có bao giờ được dùng trong các máy phá rung Medtronic. Các ICD chỉ có MVP!
• Các máy tạo nhịp St Jude Verity và máy St Jude Sustain DR vẫn cần tạo nhịp đơn cực khi dùng chương trình điều chỉnh biên độ xung thất tự động. Đây là một yếu điểm rõ rệt của các máy St Jude. Từ dòng Zephyr, 2007, trở đi các máy đều có thể tạo nhịp lưỡng cực. 
• Máy Sustain là máy Victory (vẫn tạo nhịp đơn cực ở thất) đã được Marketing thiêt kế từ thân máy Victory, cùng thân máy với Zephyr (2007), với phần mềm đã được cập nhật để có thể nằm giữa máy Victory và Zephyr. 
• Máy Sustain 1 buồng, SC và SR, có thể tạo nhịp lưỡng cực ở thất, chức năng có trong máy Zephyr (2007).
• Máy Sustain 2 buồng, DC và DR, thì không thể! Bù lại máy có chương trình giảm tạo nhịp thất VIP, đã có từ máy Victory (2005).

Các kỹ sư sẽ không bao giờ tạo một máy như Sustain (máy 1 buồng có thể tạo nhịp lưỡng cực với chương trình điều chỉnh tự động biên độ xung thất, trong khi máy 2 buồng không thể). Marketing thì đếm chức năng thêm so với Verity nên đã chọn tạo nhịp lưỡng cực cho máy 1 buồng, và ưu tiên chương trình giảm tạo nhịp thất VIP cho máy 2 buồng, chứng tỏ AICS rất tệ! Nếu cho cả 2 chức năng vào Sustain, thì làm sao cung cấp Zephyr (2007) sau này với giá cao hơn?

Hội chứng Lazarus 

Cty Medtronic có vinh hạnh có tới 2 dây điện cực với hội chứng Lazarus(Lazarus là một đệ tử của chúa Giê Xu, chết đi và được chúa làm sống lại). Cả 2 đều ra đời năm 2000, như vậy là tới nay đã 15 năm!

1. Dấy sốc Sprint Quattro, 9F, ra đời năm 2000. Năm 2004 Medtronic ra dây Sprint Fidelis, 7F. Các BS đã bỏ dây Quattro để chuyển sang dây Fidelis. Năm 2007, sau khi Medtronic thu hồi dây Fidelis, thì dây Quattro đã sống trở lại cho tới nay!
   Medtronic thường quảng cáo là dây Sprint Quattro là dây với quá trình an toàn 15 năm! Một cách nhìn khác, là trong 15 năm qua công ty không đầu tư vào một dây mới! Chẳng lẽ kỹ thuật dây điện cực không có tiến trong 15 năm qua? Có:  điện cực low polarization (với hợp kim Platinized Platinum được dùng trong điện cực đầu, dây Quattro không phải là low polarization), thân dây 8F trở xuống, điện cực sốc dẹp (flat electrode, dây Quattro là loại tròn (trong hình bên trái trong link trước đây), dễ bị xơ hóa hơn). Đúng là một thí dụ hội chứng Lazarus!
2. Dây 5076 (7F) đã có từ năm 2000. Đây có thể là dây tạo nhịp thành công nhất của Medtronic. Năm 2008, khi bộ máy tạo nhịp tương thích MRI đầu tiên ra đời, các tài liệu Cty Medtronic phát lúc đó ca tụng dây 5086MRI (8F) và so sánh với dây 5076 (7F), một dây được xem là biểu tượng dây không thể nào tương thích MRI vì mức tăng nhiệt độ quá cao. 2 hình bên phải trích từ tài liệu năm 2008 của Medtronic khi giới thiệu dây 5086MRI. Như vậy là với các thế hệ mới, dây 5086MRI sẽ thay dây 5076 để trở thánh dây chính của Medtronic.
   Chẳng may, dây 5086MRI cứng và to, và sau nhiều báo cáo thủng tim, Cty Medtronic năm 2014 đã quyết định thay dây 5086MRI với dây 5076. Nhờ phép lạ nhiệm mầu của công ty Medtronic, dây 5076, năm 2008 được xem là thí dụ một dây không thể nào tương thích MRI vì mức tăng nhiệt độ cao gần 2x độ tăng của dây 5086MRI (xem hình bên phải), đã trở thành dây tương thích MRI hiện đại nhất của Medtronic! Hiện nay ở VN chỉ có dây 5076 được cung cấp.
   Trong trường hợp này dây 5076 chỉ mới ngáp ngáp, chưa chết hẵn, thì được phép lạ sống lại! Như vậy là cty Medtronic hiện giờ cung cấp dây 15 năm cũ với máy thế hệ mới nhất! Vậy trong 15 năm qua chẳng lẽ ký thuật dây điện cực không có tiển? Có chớ
• Từ năm 2002, tất cả các điện cực được thiết kế mới của Medtronic đều có lớp phủ Titanium Nitrite (TiN) để giảm sóng tạo tác phân cực (polarization artifact, PA) dể tăng hữu hiệu của các chương trình điều chỉnh tự động biên độ xung ở thất. Điện cực của dây 5076 làm bằng hợp kim Platinized Platinum có sóng PA cao.

Vì cả 2 dây Quattro và 5076 đều là thế hệ 2000, cả 2 dùng điện cực Platinized Platinum với sóng tạo tác phân cực cao. Do đó chương trình điều chỉnh biên độ xung tự động thất trong các máy tạo nhịp Advisa/ Ensura và phá rung Evera sẽ không thể hoạt động hữu hiệu, không giúp các bạn với ngưỡng tạo nhịp thất thấp được tăng thời gian hoạt động dài hơn thời gian dự đoán. Đó là hậu quả dùng máy tân tiến với dây điện cực xưa 15 năm! Điều này tương tự bạn mua xe Mercedes được cung cấp với lốp xe bias-ply (thay vì radial). Lốp bias-ply (mành chéo) không thích hợp cho xe chạy nhanh. Đây là loại lốp cho các xe chạy trong rừng! Bạn không chọn xe với loại lớp này, tại sao bạn lại chọn máy tạo nhịp/phá rung hiện đại với dây điện cực không đạt low-polarization? Trong khi bạn có thể chọn dây điện cực với lớp phủ fractal Iridium là loại low polarization tốt nhất cùng với các bộ máy tạo nhịp và phá rung đã đạt tương thích MRI toàn thân với MRI 1,5 và 3 Tesla, và đến mức SAR 4 W/Kg!