Lời mở đầu

Năm 2009 Cty Tâm Thu đã cung cấp một bộ máy thăm dò điện sinh lý với máy Ep-Tracer 70 của Công ty CardioTek (Hà Lan) cho một BV đầu ngành ơ VN. Vào thời điểm 2009, đây là máy thăm dò điện sinh lý cao cấp nhất ở VN. Máy này đã hoạt động tốt trong suốt 7 năm qua, nhiều khi được sử dụng từ rạng sáng đển tối khuya, chừng tỏ máy rất bền bỉ. Cho tới nay, theo sự hiểu biết của chúng tôi, đây là máy ở VN với các hình trung thực nhất.
Sau bộ máy này, chúng tôi đã phải ngừng cung cấp các bộ máy thăm do điện sinh vì nhà sản xuất máy đốt, Cty Osypka, Đức, đã ngưng sản suất các máy đốt HAT Smart trong bộ máy.
Năm 2014 Cty Tâm Thu cũng đã phụ trách việc lắp đặt và bảo trì một máy Ep-Tracer 38 tại một BV khác. BV này vì thay máy, vẫn tiếp tục dùng máy đốt cũ.
Năm 2015, Cty Biotronik đã ra máy đốt Qubic RF, giúp Cty Tâm Thu trở lại cung cấp các bộ máy thăm dò điện sinh lý. Do đó, mặc dù mới trở lại thị trường thăm do điện sinh lý, Cty Tâm Thu cũng  đã có nhiều kinh nghiệm với các bộ máy này.

22/12/2018. Đầu tháng 12, 2018, Cty Tâm Thu đã cung cấp một bộ máy Ep-Tracer + Qubic RF + Qiona cho một BV ở VN. 

Máy thăm dò điện sinh lý Ep-Tracer

Máy Ep-Tracer do Cty Schwarzer-CardioTek (S-CT) sản xuất tại cơ sở CardioTek (CT) ở Maastricht, Hà Lan. Trụ sở chính của Cty S-CT ở Heilbronn, Đức. Cty CardioTek đã hoạt động từ năm 1980 tại Maastricht, hợp tác với các giáo sư trường Y, khoa sinh lý tại đại học Maastricht trong thiết kế máy thăm dò điện sinh lý. Hiện nay đây là công ty châu Âu duy nhất cung cấp máy thăm dò điện sinh lý. Cty Siemens, Đức, cũng có cung cấp một bộ phận thăm dò điện sinh lý (có nhiều giới hạn hơn máy của S-CT) tích hợp trong bộ máy x-quang DSA. Các công ty máy điện sinh lý khác đều là công ty Mỹ.

Sự khác biệt chính  giữa các máy CardioTek và các máy Mỹ là máy Ep-Tracer nói chung là một máy xử lý tín hiệu tương tự (analog signal) trong khi các máy Mỹ là xử lý tín hiệu số.
Một sở trương của các đại học ở châu Âu, đặc biệt ở Đức và Hà Lan, là ngành xử lý tín hiệu tương tự chính xác, nhiễu thấp (low noise) để áp dụng với các tín hiệu nhỏ, như được gặp trong cơ thể.  Ỏ Mỹ, các đại học còn dạy mạch điện tương tự rất hiếm.
Các tín hiệu sẽ cần được chuyển sang tín hiệu số đề ghi lại trong ổ cứng của máy vi tính và để hiển thì. Trong máy Ep-Tracer, sự chuyển đổi này được đình trễ cho đến khi cần lấy mẫu để ghi vào bộ nhớ. Các bộ lọc và bộ khuếch đại (ampli) đều là nhứng mạch điện tương tự, nhỏ, gọn và chính xác, với mức nhiễu rất thấp. Nhờ vậy máy Ep-Tracer rất nhỏ, an toàn và ít hao điện.
Trong các máy Mỹ, hầu như ngay sau khi tín hiệu vào trong máy, tín hiệu sẽ được chuyển sang tín hiệu số và các thao tác như lọc và khuếch đại được làm với máy vi tính dùng xử lý tín hiệu số. Vì bộ máy Mỹ dùng nhiều mạch điện số, mức nhiễu cao.

Trong hình ngay bên dưới là bộ máy Ep-Tracer 70, giống bộ máy đầu tiên đã được cung cấp năm 2009 ở VN, với 70 kênh. Lưu ý là máy chính xử lý tín hiệu Ep-Tracer 70 chỉ là máy nhỏ ở trên kệ dưới 2 màn hình.

Trong hình ngay bên trên là các bộ xử lý Ep-Tracer 38 với 38 kênh, Ep-Tracer 70 với 70 kênh, Ep-Tracer 102 với 102 kênh, và các hộp kết nối sẽ nhận các phích cắm từ catheter thăm dò với điện cưc trong tim. Các Ep-Tracer chỉ bằng 1/4-1/5 kích thước các máy thăm dò Mỹ.
Trong hình các máy Ep-Tracer có 2 hộp kết nối. Hộp bên trái sẽ nối  với 10 điện cực lưỡng cực để tạo ra 10 kênh điện tim. Hộp bên phải nối với 16 điện cực đơn cực để tạo ra 16 kênh điện tim. Máy Ep-Tracer 70 sẽ có 2 hộp mỗi loại. Nhờ vậy máy Ep-Tracer có thể hiển thì 52 kênh điện tim từ 72 điện cực trong tim. 18 kênh còn lại dùng để hiển thị 12 chuyển đạo điện tâm đồ và 6 kênh được dùng để hiển thị huyết áp xâm nhập, hay các tín hiệu khác.
Các hộp kết nối còn có phich cắm  để phát 2 kênh xung lưỡng cực. Thường các kênh xung được nối với kênh điện tim qua máy vi tính. Nhưng khi cấp cứu, Bs có thể nối trực tiếp các kênh tạo nhịp cấp cứu trực tiếp từ hộp kết nối.

Máy Ep-Tracer đã tích hợp 2 kênh phát xung. Vì vậy không cần phí kênh để hiển thị các xung, như trong các máy Mỹ đã phải thêm một máy phát xung (vì máy phát xung dùng nhiều mạch điện tương tự với biên độ cao, khoảng Volt, không thích hợp trong môt máy thăm dò điện sinh lý Mỹ hầu như là với các mạch điện số). Các xung máy Ep-Tracer là loại biphasic  (2 chiều) đến 20V, hầu như không tạo sóng tạo tác phân cực như trong các máy Mỹ dùng xung đơn cực (như trong máy tạo nhịp),  sẽ cần dùng bộ lọc số để ép các sóng tạo tác phân cực , và có thể làm méo (distort) các sóng khác.

Nhờ xử lý tín hiệu tương tự và giữ kích thước nhỏ, các máy Ep-Tracer đạt mức an toàn rất cao với dòng điện rò qua bệnh nhân < 0,1 µA. Mức trung thực của các tín hiệu cũng cao với tỷ số  nén đồng pha (CMRR) 110 dB, tỷ số phân biệt kênh (channel  separation) > 45 dB, và mức nhiễu nội tại (noise) thấp: <1,5 µVpp (DC-200Hz) ở các kênh điện tim, <30 µVpp  ở các kênh phụ.

Nhịp lấy mẫu là 1000 lần/s. Với các sóng đã qua các bộ lọc tương tự để lọc đi các thành phần cao tần (>200 Hz)  trước khi lấy mẫu, không cần phải dùng nhịp lấy mẫu cao hơn.
Với các máy không dùng các bộ lọc tưởng tự, cần phải dùng nhịp lấy mẫu 2000 l/s đê tránh bị aliasing (méo gập), và có máy đã dùng đến 400 l/s! Sau khi lấy mẫu sẽ dùng lọc số để lọc các thành phần cao tần (>200 Hz). Khi lấy mẫu cao, bộ máy phải đương đầu với dòng mẫu gấp đôi này, và bộ nhớ sẽ phải lớn gấp 2 (hay 4) lần.
Máy Ep-Tracer dùng bộ chuyển đổi tương tự ra số (analog to digital converter, ADC) với độ  phân giải 12 bít. Nhờ các ampli trước bộ phận lấy mẫu, độ phân giải Ep-Tracer tương đương với 20 bit vì có thể được áp dụng trên một dãy biên độ sóng lớn. Các máy Mỹ dùng ACD 16 bits, không đạt độ phân giải bằng Ep-Tracer.

Với dòng mẫu 12 bit 1000 lần/s, một ca thăm dò điện sinh lý dài 4 giờ, ngay cả khi dùng máy 102 kênh, có thể được ghi lại đầy đủ trong một CD-R 700 MB (thay vì DVD cao cấp), giảm chi phí lưu lại số liệu.

Máy vi tính, PC trong hình trên, chỉ là một máy vi tính cở trung với một gaming graphics card cao cấp. Máy PC được dùng để điều khiển graphics card và ghi các tín hiệu vào ổ cứng. Trong các máy Mỹ, PC phụ trách xử lý tín hiệu số nên cần phải là loại máy ngoại hạn với chức năng xử lý rất cao, cao hơn ngay cả các Gaming PC cao cấp ở VN. Vì vậy sẽ hoạt động nóng hơn là PC trong Ep-Tracer.

Một hậu quả dùng xử lý tín hiệu số và máy vi tính cao cấp, là các bộ máy cần một bộ phân biến thế cách điện y-tế (medical isolation transformer) với công suất cao hơn. Bộ lưu điện (UPS) cũng sẽ có kích cở to hơn: thí dụ máy Ep-Tracer chỉ cần UPS 550VA, 5,5 Kg, trong khi bộ máy thăm dò điện sinh lý Mỹ tương tự sẽ cần UPS 3000 VA, 64,7 Kg.Vì vậy mà khó di động bộ máy  hơn!

Không có máy vi-tính nào có thể hoạt động mãi.  Với Ep-Tracer, nếu cần thay máy vi tính, có thể mua  một máy ở tiệm máy vi tính và chỉ cân dùng lại cái graphics card (hoặc đặt một graphics card theo hướng dẫn của CardioTek). Với các máy Mỹ, bắt buộc phải mua máy của chinh công ty! Ngay cả bàn phím của các máy Mỹ cũng phải mua từ chính công ty! Vì vậy ngoài chi phí mua bộ máy, với các máy Mỹ bắt buộc phải mua hợp đồng bảo trì, một chi phí không phải thấp và kéo  dài suốt thời gian sử dụng máy! Điều này không cần thiết với bộ Ep-Tracer.

Máy Ep-Tracer rất kiên cố vì các bảng mạch (circuit board) được hàn vào tấm nối phía sau (backplane). Trong các máy Mỹ, các bảng mạch được cắm vào backplane không được  kiên cố bằng. Vì vậy cần phải có hợp đồng bảo trì.

Các màn hình Ep-Tracer là từ công ty Eizo, nhà cung cấp màn hình cao cấp, 1600x1200. Với gaming graphics card, máy Ep-Tracer có thể hiển thị tất cả các kênh, đến 102 kênh, trong cả 2 màn hình (2x102), không cần phải chia khung (frame). Các máy Mỹ vì chức năng graphics hạn chế hơn, sẽ giới hạn các kênh được hiển thị (32 hay 64 kênh tín hiệu), và sẽ phải chia khung (frame).
Bộ máy Ep-Tracer sẽ được cung cấp với 2 màn hình: màn hình thời gian thực (real-time) và màn hình thao tác. Ngoài ra sẽ có thêm một màn hình được đặt trước mặt bác sỹ đang thao tác trên BN, được nối với máy Ep-Tracer dùng một cáp quang và hiển thị 1 trong 2 màn hình ở bàn làm việc.

Ở bên phải có 4 hình  chụp khi lắp đặt máy Ep-Tracer 70 đầu tiên ở VN. Bấm vào hình sẽ đưa đến các hình tiếp.
Trong hình đầu là cathlab với bàn mổ và bộ máy Ep-Tracer 70. Trong kệ bên phải là máy đốt cơ tim. và máy vi tính (bị bàn dụng cụ che phần dưới). Trong hình 2, nhìn từ bên trái so với hình 1, chúng ta thấy máy Ep-Tracer trên kệ dưới bàn phím, và máy in ở kệ cuối cùng. Trong hình 3 chúng ta thấy mán hình thứ 3 đặt trước mặt Bs đang thao tác. Hình thứ 4 là các màn hình trên bàn điều khiển.

Tóm tắt máy Ep-Tracer

Từ kinh nghiệm cung cấp và lấp đặt các máy Ep-Tracer 70 và Ep-Tracer 38 ở VN chúng tôi tin tưởng là 2 máy này đủ để đáp ứng nhu cầu thăm dò điện sinh lý của các BV VN. Ngoài ra chúng tôi cũng có thể cung cấp máy Ep-Tracer 102 với 102 kênh cho các BV có chương trình nghiên cứu điện sinh lý.

Ưu điểm của các máy Ep-Tracer là được cung cấp trên một bàn đẩy tương tự trong hình ở trên, và đủ kiên cố đẻ có thể dễ đẩy bộ máy ra khỏi cathlab sau khi đã làm xong thử nghiệm để nhường chổ cho ca can thiệp sau. Bộ máy Ep-Tracer đạt mức an toàn BN cao nhất. Với các tín hiệu trung thực, BS sẽ dễ nhìn ra các sóng được hiển thị mà không bị giới hạn số kênh trên màn hình.
 
Đây là một bộ máy thăm dò điện sinh lý rất gọn, và khi cần, 1 người có thể đẩy bộ máy ra khỏi cathlab.

Ngoài ra máy Ep-Tracer có thể được kết nối với tất cả các máy đốt cơ tim và máy lập bản đồ 3D vì công ty Schwarzer-CardioTek không có cạnh tranh trong các lĩnh vực này. Nhừ vậy BV sẽ có nhiều chọn lựa khi muốn nâng cáp bộ máy.

Máy đốt cơ tim Qubic RF dùng sóng cao tần

Qubic RF là máy đốt sóng cao tần (RF) của Cty Biotronik, Berlin, Đức, được giới thiệu năm 2015. Đây là lọai máy thế hệ mới được thêm chức năng an toàn là theo dõi nhiệt độ đường thực quản (quan trọng khi đốt ở nhĩ trái), cùng với theo dõi

• công suất sóng RF đang được phát, 
• trở kháng cơ tim, 
• nhiệt độ cơ tim, 
• thời gian đốt 

4 theo dõi trên có trong tất cả các máy đốt. Chỉ có nhiệt độ đường thực quản là mới.
Với công suất tôi đa 150 Watt, máy sẽ có thể xử lý được các ca đốt khó nhất của BS.


Máy được cung cấp với bộ phận điều khiển từ xa (ở phía trên máy), không có thêm phí, với màn hình hiển thị tất cả số liệu của màn hình ở mặt trước của máy. Thường bộ phận điều khiển nhỏ này được đặt trên bàn điều khiển bộ máy thăm dò điện sinh lý. Máy chính sẽ được đặt gần bàn mổ để tiện nối các catheter.

Nhờ chọn ổ cắm catheter đốt theo tiêu chuẩn của một công ty hàng dầu máy đốt đã hoạt động > 30  năm , máy Qubic RF có thể sử dụng hầu hết các catheter đốt. Dây cáp nối máy đốt và catheter đốt được tất cả các công ty catheter đốt cung cấp cho loại  máy này.

Máy Qubic RF có thể hoạt động với tất cả các máy bơm dung dịch dùng để tưới lạnh đầu điện cực đốt. Nhưng Qubic RF đã được đặc biệt thiết kế để hoạt động cùng với bơm Quiona (có nghĩa là Qiona đã được tích hợp với Qubic RF). Khi được nối với Qiona, Qubic RF có thể điều khiển Qiona để có đến 4 dòng dung dịch tùy theo công suất sóng RF được phát. Trong hình bên phải

• Khi chờ phát sóng (standby) dòng dung dịch là 2 ml/ph
• Dưới 30 W, 17 ml/ph
• Dười 40 W, 25 ml/ph
• Cao hơn, 35 ml/ph

Đây có thể xem là thêm một chức năng an toàn vì khi phát sóng có thể giảm dòng dung dịch (thường có pha heparin) giúp tránh loãng máu khi ca đốt kéo dài. Với các máy khác chỉ có 2 mức (không phát sóng và phát sóng) mỗi khi phát sóng sẽ dùng dòng dung dịch tối đa (35 ml/ph trong hình trên), hoặc phải cần điều dưỡng tới máy bơm điều chỉnh dòng dung dịch (nhưng cũng tạo nguy cơ khi Bs quên ra lệnh điều dưỡng tăng dòng dung dịch khi tăng công suất máy).

Máy được cung cấp với bàn đạp phát sóng 360 độ, không giới hạn hướng đạp, tránh BS phải điều chỉnh hướng của bàn đạp. Bàn đạp sẽ được đặt dưới bàn mổ để BS thao tác có thể phát sóng khi cần (hoặc BS phụ ca hay điều dưỡng có thể ra lệnh phát sóng từ màn hình trước của máy hoặc từ bộ phận điều khiển từ xa).

Máy bơm dung dịch tưới lạnh đầu điện cực đốt Qiona

Máy bơm dung dịch Qiona do công ty Moeller Medical, Fulda, Đức, sản xuất theo thiết kế của Cty Biotronik, và do đó chỉ được cung cấp bởi Cty Biotronik, Berlin, Đức. Máy được giới thiệu năm 2009.

Qiona có đầy đủ các chức năng của một máy bơm dung dich tưới lạnh điện cực đốt. Ngoài ra có thêm 2 chức năng ưu việt

• Khi được máy đốt Biotronik Qubic RF điều khiển thì có điều chỉnh tự động dòng dung dịch theo 4 mức tùy công suất sóng RF đang được máy Qubic RF phát như đã được bàn ở trên.

• Khi hoạt động với các máy đốt khác, nhờ kẹp AutoFlow Sensor (kẹp vào dây nối máy đốt với catheter đốt trong hình bên trên) phát hiện sóng RF đang được sử dụng, máy có thể chuyển tự động  từ standby (chờ phát sóng) sang dòng cao để tưới lạnh điện cực đốt. Đây là một chức năng an toàn quan trọng. Vì dựa trên nguyên tắc phát hiện sóng RF, kẹp này có thể dùng với tất cả các máy đốt!
  Trước đây các BV đã phải mua bơm của công ty máy đốt, hoặc BS phải dùng thêm một bàn đạp (đã có bàn đạp máy đốt rồi, nên không thực tế dùng 2 bàn đạp).

Tóm tắt bộ máy đốt cơ tim Qubic RF và bơm dung dịch Qiona

Bộ máy Qubic RF và Qiona từ Cty Biotronik là bộ máy thế hệ mới với nhiều chức năng ưu việt an toàn chỉ có từ Biotronik như nhiệt độ đường thực quản, 4 mức tự động dòng dung dịch, AutoFlow sensor của Qiona, và tiện lợi như bộ phận điều khiển từ xa được cung cấp chung với máy Qubic RF, bàn đạp phát sóng 360 độ của Qubic RF.

Máy phát xung 3 kênh Qubic Stim

Thường các BV mua một bộ máy thăm dò điện sinh lý (EP) gồm có máy thăm dò điện sinh lý, máy kích thích với 2 kênh xung (đã được tích hợp trong máy EP, hay là máy độc lập), và máy đốt với máy bơm dung dịch (nếu cần).
Tuy nhiên có một số BV khi mua máy x-quang DSA đã chọn được cung cấp thêm chức năng thăm dò điện sinh lý (EP) tích hợp trong máy DSA. Trong trường hợp này sẽ cần bổ xung thêm máy kích thích và máy đốt sóng RF, và nếu cần máy bơm dung dịch, để được một bộ máy thăm dò điện sinh lý chuẩn.

Cty Tâm Thu cũng đã từng cung cấp bộ máy kích thích Biotronik UHS 3000 với máy đốt cho một BV lớn ở VN năm 2005. Theo chúng tôi được biết UHS3000 này vẫn còn hoạt động tốt,
Hiện nay trong trường hợp tương tự chúng tôi có thể cung câp máy Biotronik Qubic Stim (hình bên phải) với bộ máy Qubic RF và bơm Qiona (nếu có nhu cầu) ở trên.
Máy Qubic Stim bây giờ đã thay thế máy UHS3000 và có 3 kênh phát xung có thể dùng để kích thích nhĩ phải, thất phải, thất trái. Qubic Stim với bộ phận điều khiển từ xa (thiết bị ở trên trong hình, cùng kích thước máy của Qubic RF) rất tiện lợi vì kích thước nhỏ, không quá choán chổ trên bàn làm việc, trong khi máy phát xung với kích thước nhỏ được đặt gần bàn mổ. Qubic Stim, cũng như tiền thân UHS 3000, có đầy đủ các chức năng test tự động của một máy phát xung dùng trong EP. Tiền thân của UHS 3000 là UHS 20 là máy kích thích rất được các BS châu Âu chuộng.

Ống thông Biotronik

Ống thống đốt Biotronik Alcath với kích thước 7F được các bác sỹ chuộng nhờ

• Độ cứng vừa đủ để có thể đưa chính xác đến cơ tim cần đốt
• Khi xoay đoạn tay cầm màu cam  trong hình bên phải, động tác này sẽ được truyền chính xác xuống đầu dây điện cực
• Đầu điện cực có thể cong lại 270 độ (xem hình nhỏ) khi tay cầm màu cam được kéo ra.

Nói chung bác sỹ có thể điều chỉnh đầu dây theo ý muốn mà chỉ cần dùng 1 tay.

Ngoài các điện cực PtIr, Cty Biotronik còn cung cấp các điện cực bằng vàng (Au 99,99%!). Điện cực vàng chỉ có từ Biotronik. Nhờ chất vàng dẫn nhiệt tốt, nhiệt độ ở mặt cơ tim được giử nguội (tránh làm cháy cơ tim, tránh tạo cục đông) giúp Bs có thể dùng công suất cao để đốt sâu vào bên dưới. Các chức năng này được mô tả trong hình bên dưới với điện cực PtIr bên trái và điện cực Au bên phải.


Thay vì dùng catheter đốt với tưới dung dịch để làm nguội đâu điện cực và cơ tim xung quanh, có thể dùng catheter đốt đầu Au để đạt kết quả tương tự (dùng công suất cao mà không tổn thương bề mặt cở tim) với ưu điểm là không sợ làm loãng máu.

Ngoái các điện cực đốt 4 mm, Cty Tâm Thu cũng có thể cung cấp các AlCath với điện cực dài, khoảng 8 mm, để giúp đốt các đường dài trong cơ tim. Bs có thể chọn điện cực PtIr hay điện cực Au.

Trong các điện cực có thể tưới dung dịch làm lạnh đầu điện cực thì lọai Alcath Flux eXtra với 12 dòng tưới nước sẽ giúp cơ tim xung quanh được giữ nguội đều hơn. Trong hình bên dưới, bên trái là catheter tưới dung dịch kinh điển (Alcath Flux với 6 dòng dung dịch) và bên phải là Alcath Flux eXtra. Cty Tâm Thu có thể cung cấp đầu PtIr hay đầu Au.

Tóm tắt bộ máy thăm dò điện sinh lý

Ở trang web này chúng tôi đã giới thiệu  các thiết bị chẩn đoán điện sinh lý và đốt cơ tim, cùng với các catheter đốt và chẩn đoán Cty Tâm Thu cung cấp. Tất cả các hàng này đều được sản xuất ở Đức và Hà Lan với truyền thống quan tâm an toàn bệnh nhân nên có nhiều chức năng an toàn không tìm được ở các thiết bị tương tự từ các công ty khác.

Hiện nay ở VN Cty Tâm Thu là nhà cung cấp hàng đầu các catheter đốt.

Tái liệu tham khảo

• An toàn tối đa chụp MRI - các trang quảng cáo trong tập chương trình Hội Nghị Nhịp Toàn Quốc lần III
• Cty Tâm Thu tại Hội Nghị Nhịp Toàn Quốc lần III, Phần I - các biểu ngữ
• Cty Tâm Thu tại Hội Nghị Nhịp Toàn Quốc, Lần III, Phần IIa - các máy tạo nhịp
• Cty Tâm Thu tại Hội Nghị Nhịp Toàn Quốc, Lần III, Phần IIb - các máy phá rung
• Cty Tâm Thu tại Hội Nghị Nhịp Toàn Quốc, Lần III, Phần III - các máy chẩn đoán và liên lạc.
• Cty Tâm Thu tại Hội Nghị Nhịp Toàn Quốc, Lần III, Phần IV - máy tạo nhịp tạm thời
• Cty Tâm Thu tại Hội Nghị Nhịp Toàn Quốc, Lần III, Phần V - bộ máy thăm dò điện sinh lý... bài này
• Báo cáo ở  VNHRS2016